- 9 grudnia 2013
- Posted by: Agnieszka
- Category: CIEKAWOSTKI, Co warto zobaczyć?
Chorwacja ciekawe miejsca – Solin i antyczna Salona
Salona naprawdę jest miastem pomnikiem – od antycznej Salony, głównego miasta rzymskiej prowincji Dalmacji, o której wielkości, dobrobycie i bogactwu świadczą imponujące mury miejskie z bramami i wieżami, forum ze świątyniami, chrześcijańskie cmentarze (Manastrine, Kapljuč, Marusinac), do czasów chorwackich królów, kiedy po Gospinom Otoku spacerowała królowa Jelena i kiedy w Šupljoj crkvi koronował się Zvonimir.
Rys historyczny
Chorwacka nazwa Solin powstałą od łacińskiej nazwy Salona, która ma swoje korzenie w języku ilirskim. Maisto było portem Ilirów, którzy w tym miejscu handlowali z greckimi marynarzami. Pozostałości murów miejskich oraz przedmioty pochodzące z Grecji znalezione w samym mieście i jego najbliższej okolicy wskazują na Greków jako założycieli miasta już w IV wieku przed Chrystusem.
W I wieku przed Chrystusem zajmują ją Rzymianie z czasem miasto zostaje podniesione do rangi kolonii i otrzymało nazwę „Colonia Martia Julia Salona”.Salona stała się prawdziwym kulturalnym, handlowym i politycznym centrum. W III wieku w Salonie powstaje duża wspólnota chrześcijańska, która miała swoich pierwszych męczenników. Biskup Salony został wyniesiony do godności metropolity całej prowincji Dalmacji (od 418 roku).
Fakt, że sam Dioklecjan urodził się w Salonie lub w jej najbliższej okolicy i że wybudował swój pałac w pobliżu podniosły tylko rangę miasta. Argumentuje ten wyjątkowy status duży port, liczne drogi, które go powiązały z innymi częściami cesarstwa, a także ilość mieszkańców – około 60 000.
Miasto zostało zniszczone przez Awarów i Słowian początkiem VII wieku. Przerażeni mieszkańcy uciekają z miasta do murów opuszczonego pałacu Dioklecjana. Po tym wydarzeniu Salona się już nie odnawia, ale w tym miejscu rozpoczyna się życie nowego miasta – dzisiejszego Splitu.
Co warto zobaczyć?
Do dnia dzisiejszego można w Solinie oglądać wykopaliska archeologiczne potwierdzające bogatą przeszłość Salony. Poniżej opisano niektóre z nich pozwalające w około 2-2,5 godziny zapoznać się z najważniejszymi zabytkami miasta.
Przede wszystkim warto zobaczyć pozostałości starej Salony. Na podstawie badań archeologicznych wiemy, że miasto składało się z trzech części, które z czasem zostały opasane murami obronnymi. Najstarsza część, Urbs ventus, znajdowała się w środku i to właśnie na jej terenie znajdowała się główna brama miejska z ośmiobocznymi wieżami oraz jedną chrześcijańską bazyliką. Bardziej w stronę morza znajdowało się przestronne forum, w którego zachodniej części wybudowano teatr oraz świątynie poświęcone rzymskim bogom. W zachodniej część miasta, Urbs occidentalis, najważniejszą budowlą był amfiteatr, nieco większy od pulskiego, z 20.000 miejsc. We wschodniej części miasta, Urbs orientalis, znajdował się najważniejszy kompleks chrześcijańskiej Salony. Składał się on ze wspólnego przedsionka do dużego trzynawowej katedry (IV-V wiek) oraz kościoła w kształcie krzyża (VI wiek). W skład kompleksu wchodziły również budynek chrzcielnicy, pałac biskupa oraz inne zabudowania kościelne. W tej części miasta były także największe salonitańskie termy. Poza murami miejskimi znajowały się trzy cmentarze chrześcijański wraz z bazilikami. Najbardziej kompleksowe są Manastrine, na których znajdował się trzynawowy kościół. W nim został pochowany święty Dujam patron miasta Split.
Bardzo interesujący jest Gospin otok. Wysepka otoczona z każdej strony rzeką Jadro, na której Chorwaci wybudowali pierwszą swoją osadę. W X wieku na miejscu dzisiejszego kościoła królowa Jelena dała wybudować dwa kościoły: Najświętszej Marii Panny i świętego Szczepana. Sama królowa została pochowana w przedsionku bazyliki (sarkofag został odkryt w 1898 roku przez don Frane Bulića). Oba kościoły są charakterystyczne dla średniowiecznych budowli kościelnych tak zwanych podwójnych kościołów, z których większy zawsze był poświęcony Matce Bożej, a mniejszy jakiemuś konkretnemu świętemu. Według średniowiecznej praktyki królowie byli grzebani w kościołach, w których byli koronowani, dlatego też można wysnuć przypuszczenie, że były to kościoły koronacyjne (tradycja świecka wspomina siedmiu królów koronowanych w Solinie).
Na północ od Gospina otoka – można zobaczyć pozostałości Gradine, twierdzy wybudowanej najprawdopodobniej w XIV wieku przez splickiego biskupa. Najbardziej ciekawym znaleziskiem jest kościół, który znajdował się w jej wnętrzu. Wielkości 12×15 metrów z ośmioma kolumnami w środku, poświęcony Matce Bożej, datowany na VI wiek, przebudowana w X wieku.
Interesująca jest także Gašpina mlinica – jeden z rzadkich młynów zachowanych nad brzegiem rzeki Jadro. Wybudowany początkiem XVIII wieku pracował do lat 60. XX wieku. Wewnątrz zachowały się m.in. kamienne koła młyńskie.
Na północny-wschód od Gradine znajdują się pozostałości Šuplje crkve, kościoła koronacyjnego króla Zvonimira. Wybudowany w XI wieku, miał trzy nawy, był długości 26,3 i szerokości 13,6 metrów. Poświęcony świętemu Piotrowi i prorokowi Mojżeszowi. Przy kościele znajdował się klasztor benedyktyński. To właśnie jego opat Urso, przyjaciel Zvonimira, wybrał to miejsce na koronację w 1075 roku. Sarkofag znaleziony w kościele, pozwala przypuszczać, że może sam król po swojej śmierci został pochowany w kościele.