Split i jego patron święty Dujam

Split i jego patron święty Dujam

Split i jego patron święty Dujam

W dniu dzisiejszym 7 maja – Split obchodzi imieniny swojego patrona świętego Dujma (zwanego też Duje). Jest to najważniejszy dzień dla mieszkańców miasta, w którym centralnym wydarzeniem jest procesja po mieście z relikwiami świętego oraz Msza święta odprawiana na Rivie.

    Od najdawniejszych czasów legenda o świętym Dujmie jest integralną częścią społecznego życia Splitu. Opierająca się częściowo na źródłach historycznych oraz dokumentach, a częściowo przekazywana w podaniach ustnych historia splickiego świętego pokazuje głęboki związek między miastem i jego patronem.

      Według tradycji święty Dujam żył w I. wieku i był uczniem apostoła Piotra. Według splickiej legendy Święty pochodził z Syrii, a na chrześcijaństwo przeszedł dzięki naukom apostoła Piotra i przyjął chrzest w Antiochii. Według tej samej tradycji, jako przyjaciel świętego Piotra, wraz z Pankracym i Apolinarym udał się do Rzymu. Skąd apostoł Piotr posłał ich na misje: Pankracego na Sycylię, Apolinarego do Ravenny, a Dujma do Salony (dzisiejszy Solin).

        W czasie, kiedy Dujam dotarł do Salony chrześcijaństwo było, bez wątpienia, dość znane. Jego praca w Salonie trwałą ponad 20 lat, był to okres rządów Cesarza Dioklecjana. Cesarz przez 13 pierwszych lat swoich rządów sprzyjał chrześcijanom jednak pod koniec panowania zaczął ich prześladować. Po ogłoszeniu czwartego edyktu – męczeńską śmiercią, poprzez odcięcie głowy, zginął i Dujam. Najprawdopodobniej w salońskim amfiteatrze wraz z 45 innymi wyznawcami wiary.

          Dujam został pochowany w Salonie na Manastrinama. Z czasem jego grób stał się miejscem pielgrzymek. Lud zaczął go jawnie czcić, jako świętego męczennika. Nad jego grobem wybudowano kaplicę, następnie kościół, a w 5 wieku stanęła i bazylika, która została zniszczona w 614 roku.
          Papież Jan IV, pochodzący z Dalmacji, wysłał opata Marcina, aby wykupił chrześcijan z niewoli oraz odnalazł relikwie zarówno salonitańskich świętych, jak i istarskich męczenników. Papież zdecydował o przeniesieniu relikwii do Rzymu do Bazyliki na Lateranie.

            W 650 roku splicki biskup Jan z Rawenny namówił mieszkańców miasta, aby przenieść relikwie świętego Dujma do katedry – byłego mauzoleum Cesarza Dioklecjana. Zostały tam przeniesione i spoczywają w po dziś dzień.

              Na podstawie:
              Belamiarić Joško, Split – od carske palače do grada, Ministarstvo kulture Republike Hravatske, Split 1997;
              Rapanić Željko, Ivanišević Milan, Buljević Zvonimir, Sveti Dujam, Biblioteka Buvina, Split 1996;
              Kečkemet Duško, Prošlost Splita, Marjan knjiga, Split 2002;
              Vujnović Renata, Fjera sv. Duje – Sudamja nekad i sad, Etnološka tribina, 12, 1989, s. 51-62;
              Vojnović Branislava, Sveti Duje – zaštitnik Splita, Etnološka tribina, 15, 1989, s. 175-183.